سکه بهار آزادی جزء سکههای طلا و مسکوکات طلا قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. سکه بهار آزادی به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نام گذاری شد و از سال ۱۳۵۸ این سکه در دو طرح مختلف و در قطع‌های متفاوت ضرب شد.
عیار به کار رفته در سکههای بهار آزادی از طرح‌های قدیم گرفته تا طرح‌های جدید همه ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. همان طور که در مقاله‌های قبلی گفته شد این سکه‌ها فقط توسط ضرابخانه‌های بانک مرکزی هر سال ضرب می‌شوند و از طريق بانک‌ها و یا صرافی‌های معتبر و مجاز به بازار عرضه می‌شوند. خرید و فروش این سکه‌ها به صورت خرد و یا عمده انجام می‌شود و با قیمت روز معامله آن‌ها صورت می‌گیرد.
اگر بخواهیم دقيق تر این تاریخچه را بررسی کنیم باید بگوییم که ضرب سکههای طلا در ایران با استاندارد‌های امروزی اعم از قطر دایره و وزن سکه از دوران پهلوی اول یعنی از سال ۱۳۱۰ آغاز شد. این سکه‌ها در دوران پهلوی با نام سکه پهلوی در بازار عرضه می‌شد ولی همانطور که در ابتدا گفته شد از سال ۱۳۵۷ یعنی درست بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این سکه‌ها هم تغییر نام دادند و هم طرح آن‌ها تفاوت پیدا کرد ولی استاندارد‌های ضرب سکه تغییری نکرد.
انواع سکه بهار آزادی
سکه بهار آزادی طرح قدیم (۱۳۵۸-۱۳۷۰)
یک روی سکه با نام حضرت علی (علیه السلام) مزین شده بود به این صورت که نام حضرت در یک شش ضلعی، سه مرتبه نوشته شده بود و پایین آن «بانک ملی ایران» درج شده بود. روی دیگر سکه بارگاه حضرت رضا (عليه السلام) همراه با عبارت «نخستين بهار آزادی» نوشته شده بود.
سکه بهار آزادی طرح جديد (۱۳۷۰ – تاکنون)
طبق ماده ۵ قانون، بانک مرکزی موظف شد تا تصویر امام خمینی بنيان‌گذار نظام جمهوري اسلامی در ایران را بر روی یک سمت از سکه درج کند. بعد از تصويب این موضوع با پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت کردن وزارت اموراقتصادی و همچنین امور دارایی، هيئت وزیران در رابطه با تغییر طرح سکه بهار آزادی تصميم گرفتن که :
۱- یک روی سکه با تصویر امام خمینی مزین شود و در زیر آن سال ۱۳۷۰ قید شود
۲-عیار طلا ۹۰۰ در۱۰۰۰باشد
۳-وزن سکه ۸.۱۳۵۹۸ باشد
۴-قطر سکه ۲۲ میلیمتر باشد
۵-روی دیگر سکه بارگاه امام رضا (علیه السلام) همراه با عبارت « بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران » که در پایین سکه درج می‌شود و در بالای سکه که عبارت « بهار آزادی » نوشته می‌شود، باشد
بدین ترتيب در دومین سالگرد رحلت رهبر انقلاب، طرح سکههای بهار آزادی تغییر کرد و از سال ۱۳۷۰ به بعد سکه‌ها بر اساس مصوبه تصويب شده، ضرب شد.
توجه کنید که طرح سکه‌ها برای انواع سکه اعم از تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه یکسان است.
عیار سکه طرح قدیم و طرح جديد
مقدار و میزان عیار به کار رفته در هر دو طرح سکه یکسان است. تنها اختلاف این دو سکه در سال ضرب آن‌ها است زیرا دیگر بانک مرکزی سکههای طرح قدیم را ضرب نمی‌ٰکند و گرنه در مقدار عیار به کار رفته در هر دو سکه هیچ تفاوتی وجود ندارد.
انواع مسکوکات سکه بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد در ضرابخانه‌ها تولید می‌شود و طبق آمار اعلام شده از سال ۱۳۸۶ تا به حال ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی ضرب شده است.
مشخصات سکه بهار آزادی
درج نشدن مبلغ بر روی سکه
در زمان قاجار و پهلوی مبلغ سکه بر اساس وزن و اندازه آن‌ها درج می‌شد برای مثال سکه دو هزاری، ربع سکه پهلوی، سکه پنج هزاری و نیم سکه پهلوی و … اما در زمان حال بر روی سکه‌ها هیچ مبلغی درج نمی‌شود بلکه بر روی آن‌ها فقط عبارت « بهار آزادی » نوشته می‌شود و تشخیص اینکه نوع سکه چیست ( ربع، تمام و یا نیم سکه ) برعهده خود خریدار است.
کاربردهای سکه بهار آزادی
مهریه ازدواج
همان طور که می‌دانید در بیشتر اوقات مهریه دختران ایرانی سکه طلا است. مقدار مهریه می‌تواند از شمار ائمه تا تاریخ تولد دختر باشد و یا حتی تعداد سوره های قرآن. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده که میانگین مهریه در ایران بین ۲۶۰ تا ۳۵۰ سکه طلا است.
هدیه
یکی دیگر از کاربردهای سکه طلا هنگام هدیه دادن است. از سکههای طلا می‌توان در جشن‌ها، مراسم ازدواج، اعیاد ملی و مذهبی، مسابقات و المپیادهای ورزشی، علمی و… استفاده کرد.
مقبولیت سکه طلا برای هدیه دادن در ایران بیشتر است زیرا در جامعه ایران سکه و طلا نسبت به پول و اشیای دیگر ارزشمند تر است.
پس انداز
از سکه طلا به عنوان سرمایه‌ای که ارزش پول را حفظ می‌کند می‌توان نام برد؛ از همین رو بیشتر مردم سکه طلا را یک گزینه مناسب برای سرمایه گذاری و پس انداز می‌دانند.
با افتتاح شدن طرح قرض‌الحسنه پس انداز سکه طلا در بانک رفاه، مردم سکههای خود را که به شکل سرمايه راکد در اختیار دارند، به صورت قرض‌الحسنه تحويل بانک می‌دهند و در مقابل افرادی که نیاز به سکه پیدا می‌کنند، می‌توانند از بانک‌ها درخواست سکه کنند و بانک از سکه‌هایی که به امانت گذاشته شده، به متقاضیان سکه طلا بدهد؛ به این ترتیب سرمایه‌‌های راکد نیز به گردش در می‌آیند.
سخن پایانی
در این مقاله ما در مورد تاریخچه طلا برای شما نوشتیم تا علاوه بر اینکه با سکه بهار آزادی آشنا می‌شوید در رابطه با گذشته این سکه نیز آگاهی داشته باشید. شما در این مقاله متوجه شديد که سکه بهار آزادی از زمان پهلوی اول شروع به ضرب شدن کرده، غیر از طرح سکه معيار‌های دیگری در آن تغییر نکرده، پس از پیروزی انقلاب اسلامي سکه‌ها دچار چه تغییراتی شد و مطالب دیگر.
امید است که با خواندن این مقاله شما توانسته باشید اطلاعاتی را که می‌خواستید کسب کرده باشید و این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
دیدگاه خود را در میان بگذارید